ΦΥΤΕΙΕΣ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ

Οι Φυτείες Αιτωλοακαρνανίας βρίσκονται στο κέντρο του Ξηρομέρου, σε υψόμετρο 350 μ. και περιβάλλονται από τα χωριά Παπαδάτου, Αετός, Μπαμπίνη και Σκουρτού.

Είναι χτισμένες στους πρόποδες πευκόφυτου λόφου με τον παλαιό ανεμόμυλο να δεσπόζει στην κορυφή του. Απέχουν περί τα 25 χιλιόμετρα από το Αγρίνιο και 8 χιλιόμετρα από την εθνική οδό Αντιρρίου - Ιωαννίνων (διασταύρωση Κουβαρά).

Αποτελούν συγκοινωνιακό κόμβο από τρείς ασφαλτοστρωμένους δρόμους που ξετυλίγονται από το μέσον του χωριού και κατευθύνονται ακτινωτά προς Αγρίνιο, Αστακό και Κατούνα - Αμφιλοχία, ενώνουν δε μέχρι τις απολήξεις τους, κατά μήκος και παράπλευρα, πολλά χωριά της περιοχής.

Οι Φυτείες αποτελούσαν έδρα του πρώην δήμου Φυτειών που αποτελείται από τα δημοτικά διαμερίσματα Φυτειών, Παπαδάτου, Αγ. Στεφάνου, Κουβαρά και Ρίβιου και που από το 2011 συνενώθηκαν με τις δημοτικές ενότητες Αστακού και Αλυζίας, δημιουργώντας έτσι το νεοσύστατο δήμο Ξηρομέρου με το νόμο του «Καλλικράτη».

H αρχαία πόλη Φοιτίαι (υπάρχει και γραφή Φοιτία ή Φυτία) οφείλει το όνομά της, κατά πάσα πιθανότητα, στο μυθολογικό ήρωα Φύτιον, γιο του Ορεσθέα και πατέρα του Οινέα, απ' τον οποίο έλαβαν το όνομά τους οι αρχαίοι Οινιάδες.

Σύμφωνα με άλλη παραλλαγή του σχετικού μύθου, το όνομά της το οφείλει στο μυθολογικό ήρωα Φοίτιον, γιο του Αλκμέωνα.
Η θέση της αρχαίας αυτής πόλης ήταν στη σημερινή τοποθεσία Πόρτα, όπου υπάρχουν αρχαία ερείπια.

Ανάμεσα στα 350 και 250 π.Χ. η πόλη έκοψε νομίσματα στη μία πλευρά των οποίων παριστάνεται ο Απόλλωνας με μακριά μαλλιά και στην άλλη τρίποδας με τα χαρακτηριστικά Φ-Υ.

Αποτελούσε μια από τις επτά επικράτειες της Ομοσπονδίας των αρχαίων Ακαρνανών. Κατακτήθηκε από τους Αιτωλούς και απελευθερώθηκε από το Βασιλιά της Μακεδονίας Φίλιππο Ε' κατά την εκστρατεία του στην Ακαρνανία το 219 π.Χ.

Στη διάρκεια της ρωμαϊκής περιόδου συμμετέχει στη Βουλή και στο Κοινό των Ακαρνάνων. Μετά τη ναυμαχία του Ακτίου (31 π.Χ.) οι κάτοικοί της υποχρεώνονται από τους Ρωμαίους να μετοικήσουν στη Νικόπολη. Από τότε η πόλη ερημώνεται και πέφτει σε αφάνεια.

Οι πόλη εμφανίζεται ξανά στο ιστορικό προσκήνιο στα χρόνια της μέσης τουρκοκρατίας σε έγγραφο του 1642, σαν Μαχαλάς.
Αργότερα, κατά τη διάρκεια των Ορλωφικών (1770), οι πρόκριτοι της μαχαλάς Αναστάσιος Παπασταμάτης και Γεωργάκης Φαταούλας αποκεφαλίζονται από τους Τούρκους στο Βραχώρι (σημερινό Αγρίνιο) σαν επαναστάτες.
Στα χρόνια λίγο πριν την επανάσταση του 1821 ο οπλαρχηγός Μεγαπάνος - Γαλάνης αναλαμβάνει το Αγιατλίκι του Κάρελι και αργότερα συμβάλλει στη συγκρότηση της Γερουσίας της Δυτικής Ελλάδας. Συμμετέχει με όλη του την οικογένεια στη επανάσταση, περιθάλπει και προστατεύει στη Μαχαλά τον Νεομάρτυρα Ιωάννη τον εξ Οθωμανών.

Τα τελευταία χρόνια τα περισσότερο αξιομνημόνευτα γεγονότα είναι :
1951. Ιδρύεται ο σύνδεσμος υδρεύσεως και αρδεύσεως του Ξηρομέρου και λύεται για την Κωμόπολη οριστικά το πρόβλημα της λειψυδρίας.

1954. Η Μαχαλά μετονομάζεται σε Φυτείες.

1966. Μεγάλος σεισμός μεταβάλλει σε ερείπια πολλά παραδοσιακά σπίτια.
1980. Αρχίζει η αντικατάσταση της παραδοσιακής καλλιέργειας του καπνού "τσεμπέλι" με την αποδοτική ποικιλία "βιρτζίνια".
1997. Με νόμο ορίζονται οι Φυτείες έδρα δήμου με την ονομασία δήμος Φυτειών, που περιλαμβάνει τις πρώην κοινότητες Φυτειών και Παπαδάτου και τους οικισμούς Κουβαρά, Ρίβιου και Αγίου Στεφάνου.

Ο καπνός και η κτηνοτροφία έπαιζαν πάντα τον πρώτο ρόλο στην οικονομική ζωή των Φυτειών. Το αγνάντεμα των γύρω από τις Φυτείες κοντινότερων αλλά και απόμακρων περιοχών είναι μαγευτικό. Από τον παλιό ανεμόμυλο, το αγνάντεμα καλύπτει περιστροφικά όλες τις περιοχές. Προς βόρεια αγγίζει τα βουνά Τζουμέρκα αλλά και τμήμα του Αμβρακικού κόλπου. Προς δυτικά πιάνει την οροσειρά των Ακαρνανικών βουνών. Προς νότια φτάνει μέχρι τις λιμνοθάλασσες του Αιτωλικού και του Μεσολογγίου και ανατολικά αγκαλιάζει το όρος Ζυγός, την πόλη και τη πεδιάδα του Αγρινίου, τον Αχελώο ποταμό και το βουνό Κυρα-Βγένα (Παναιτωλικό). Από το Βελούχι η θέα καλύπτει το τμήμα Αγρινίου - Αμφιλοχίας, την εθνική οδό Αγρινίου - Ιωαννίνων, την οροσειρά του Πεταλά, την Παπαδάτου και την Κατούνα.

Από τη Βίγλα το βλέμμα πιάνει τμήμα της εθνικής οδού Αγρινίου - Ιωαννίνων, τον ρου του ποταμού Αχελώου, την λίμνη της Οζηρού και τον φυτειώτικο κάμπο.

Από τη θέση "Καραούλι του Σαμαρά" έχεις μπροστά σου τον κάμπο του κεντρικού Ξηρομέρου, το μοναστήρι του Λιγοβιτσιού και την ευρύτερη περιοχή του, τα χωριά Σκουρτού, Μπαμπίνη, Μαχαιρά και Χρυσοβίτσα.
Από τη θέση "Μέγα - Λιθάρια" βλέπεις όλο το χώρο των αρχαίων Φοιτιών, τα χωριά Αετός, Παπαδάτου και τα Ακαρνανικά όρη.

Τα εξωκλήσια του Άη Λια, του νεομάρτυρα αγίου Ιωάννη του Μαχαλιώτη και του αγίου Αλεξάνδρου ξεχωρίζουν για την γαλήνη και τη μοναδική θέα που προσφέρουν.

Τέλος, η λίμνη Οζηρός και το μοναστήρι του Λιγοβιτσίου αποτελούν τα σημεία αναφοράς για κάθε επισκέπτη στις Φυτείες.